Komisja Europejska przedstawiła Radzie Ministrów UE propozycję upoważnienia państw członkowskich UE do ratyfikacji nowego protokołu do konwencji o pracy przymusowej Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). Protokół wraz z uzupełniającym zaleceniem przyjęto w czerwcu br. na 103. sesji Międzynarodowej Konferencji Pracy (IP/14/669). Kraje ratyfikujące protokół MOP zgadzają się zapobiegać stosowaniu pracy przymusowej, w szczególności w kontekście handlu ludźmi, zwiększyć ochronę ofiar oraz zapewnić dostęp do odszkodowania. Protokół umożliwia również zacieśnienie międzynarodowej współpracy na rzecz zwalczania pracy przymusowej lub obowiązkowej.

László Andor, komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, stwierdził: „Nowy protokół do konwencji o pracy przymusowej MOP ma pomóc w skuteczniejszym zwalczaniu tego zjawiska będącego rażącym pogwałceniem praw człowieka i przystosować ją do wyzwań XXI wieku. Wzywam państwa członkowskie do jak najszybszej ratyfikacji tego protokołu, aby przyczynić się do położenia kresu temu nieludzkiemu wyzyskowi pracowników”.

Państwa ratyfikujące konwencję MOP są zobowiązane do opracowania – w porozumieniu z organizacjami pracowników i pracodawców – polityki krajowej oraz planu działania na rzecz zwalczania pracy przymusowej. Muszą podjąć środki w celu zapobiegania pracy przymusowej między innymi przez informowanie osób znajdujących się w trudnej sytuacji oraz zapewnianie im ochrony przed ewentualnymi nieuczciwymi praktykami w zakresie naboru.

W odniesieniu do ofiar pracy przymusowej, konwencja wprowadza obowiązek zapewnienia ich identyfikacji, uwalniania, ochrony, rekonwalescencji i rehabilitacji. Kolejne klauzule zobowiązują ratyfikujące państwa do zagwarantowania wszystkim ofiarom dostępu do środków naprawczych, takich jak odszkodowania, oraz tego, że właściwe organy nie będą pociągać ofiar do odpowiedzialności karnej za niezgodne z prawem działania, do których te osoby zostały zmuszone.

Kontekst

Zgodnie z szacunkami MOP liczba ofiar pracy przymusowej lub obowiązkowej na świecie wynosi obecnie 21 milionów, a działalność ta generuje 150 mld dolarów amerykańskich nielegalnych zysków rocznie.

UE jest zaangażowana w promowanie praw człowieka, godnej pracy i w likwidację handlu ludźmi, zarówno wewnątrz samej Unii, jak i w swoich stosunkach zewnętrznych. Wszystkie państwa członkowskie UE ratyfikowały podstawowe normy pracy, w tym konwencję o pracy przymusowej MOP. Postanowienia nowego protokołu do niniejszej konwencji odzwierciedlają zasady określone w przepisach i strategiach politycznych UE.

W przypadku ratyfikowania protokołu przez państwa członkowskie zezwolenie Rady jest konieczne, ponieważ jego części wchodzą w zakres kompetencji UE. Jednocześnie UE nie może sama ratyfikować żadnego instrumentu MOP, ponieważ jej stronami mogą być jedynie państwa.