Od następnego tygodnia we wszystkich państwach członkowskich UE poprawi się ochrona ofiar przemocy, w szczególności przemocy domowej lub nękania. Wchodzą bowiem w życie nowe przepisy, na mocy których sądowy zakaz zbliżania się, nakaz ochrony i nakaz opuszczenia mieszkania wydane w jednym państwie członkowskim będą szybko i łatwo uznawane w całej UE dzięki zwykłej certyfikacji.
„Prawa ofiar przemocy będą gwarantowane również poza granicami ich własnego kraju, wszędzie w Europie”, powiedziała Věra Jourová, komisarz UE do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci. „Szacuje się, że w UE jedna na pięć kobiet w pewnym momencie swojego życia doświadcza przemocy i niestety w większości przypadków przemoc fizyczną stosują osoby z rodziny, np. współmałżonek.”
Osoba, która doznała przemocy domowej, będzie teraz mogła czuć się bezpiecznie również poza swoim krajem ojczystym – dzięki zwykłemu przekazaniu nakazu sądowego, który chroni przed sprawcą przemocy. Wcześniej ofiary przemocy musiały przechodzić złożoną procedurę uznania nakazu w innym państwie członkowskim UE, a co więcej - wszcząć taką procedurę osobno w każdym kraju. Obecnie nakazy ochrony będą łatwo uznawane w każdym państwie członkowskim UE, co oznacza, że osoba, która doznała przemocy, może podróżować bez konieczności przechodzenia uciążliwych procedur.
„Dzięki nowym przepisom kobiety lub mężczyźni, którzy doświadczają przemocy, mogą korzystać z przysługującej im ochrony i dalej normalnie żyć. Mogą przenieść się do innego kraju w Unii lub wyjechać na wakacje bez obaw o swoje bezpieczeństwo”, dodała Věra Jourová.
Nowy mechanizm składa się z dwóch aktów prawnych rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnychoraz dyrektywy w sprawie europejskiego nakazu ochrony. Wspólnie te dwa instrumenty zagwarantują wszystkim ofiarom przemocy możliwość uznania nakazów ochrony w każdym państwie członkowskim UE. Mechanizm uwzględnia różnice między środkami ochrony w państwach członkowskich, które mogą mieć charakter cywilny, karny lub administracyjny. Wprowadzane przepisy zapewnią swobodny przepływ najbardziej powszechnych rodzajów środków ochrony w ramach UE.
Potrzeba lepszego wspierania ofiar
O konieczności wspierania i ochrony ofiar mowa jest w opublikowanym dziś przez Agencję Praw Podstawowych sprawozdaniu, z którego wynika, że sytuacja w UE wymaga bardziej ukierunkowanego wspierania ofiar. Niezależnie od wprowadzonych ulepszeń, nadal w wielu państwach członkowskich musimy dążyć do poprawy sytuacji w tym zakresie. Szczegółowe propozycje ulepszeń dotyczą zapewnienia ofiarom dostępu do wyspecjalizowanego wsparcia - w tym wsparcia i porad w związku z traumatycznymi przeżyciami - usunięcia przeszkód administracyjnych utrudniających korzystanie z pomocy prawnej, a także zapewnienia obywatelom informacji na temat ich praw oraz możliwości.
Komisja Europejska stawia sobie za cel lepsze gwarantowanie praw 75 mln osób, które każdego roku padają ofiarą przestępstw. W 2012 roku uchwalono dyrektywę ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw w całej UE (IP/12/1066), która stanie się wiążąca dla państw członkowskich do dnia 16 listopada 2015 r. Poprzez takie działania jak ogólnounijny nakaz ochrony, który będzie miał zastosowanie od przyszłego tygodnia, oraz zagwarantowanie ofiarom przemocy minimalnego poziomu ochrony, Komisja Europejska przyczynia się do wzmocnienia praw osób, które padły ofiarą przestępstwa, niezależnie od tego skąd pochodzą i gdzie na terenie Unii miało miejsce zdarzenie.
Kontekst
Rozporządzenie w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych zostało zatwierdzone przez Parlament Europejski w maju 2013 r. (MEMO/13/449), a przez ministrów w Radzie ds. Wymiaru Sprawiedliwości w czerwcu 2013 r. (IP/13/510), stanowiąc uzupełnienie dyrektywy w sprawie europejskiego nakazu ochrony przyjętej w grudniu 2011 r. Oba te instrumenty wchodzą w życie 11 stycznia 2015 r. Zgodnie z traktatem lizbońskim Dania nie bierze w nich udziału.
W celu wzmocnienia istniejących krajowych i unijnych środków dotyczących praw ofiar, Komisja Europejska przedstawiła w dniu 18 maja 2011 r. pakiet środków (IP/11/585), które mają zapewnić minimalny poziom praw, wsparcia i ochrony ofiar w całej UE. Obejmował on dyrektywę w sprawie praw ofiar, rozporządzenie w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych i komunikat przedstawiający bieżące i przyszłe działania Komisji dotyczące sytuacji ofiar przestępstw.
Dodatkowe informacje:
- Sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych UE: https://fra.europa.eu/en/publication/2015/victims-crime-eu-support
- EUROPA – Prawa ofiar: http://ec.europa.eu/justice/criminal/victims/rights/index_en.htm
- Dokument informacyjny w języku angielskim na temat działań Komisji Europejskiej na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet –"European Commission actions to combat Violence Against Women”: http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/documents/140303_factsheet_vaw_en.pdf
- Przeprowadzone na terenie Unii przez Agencję Praw Podstawowych UE badanie dotyczące przemocy wobec kobiet (marzec 2014):http://fra.europa.eu/en/publication/2014/vaw-survey-results-factsheet
- Strona internetowa Věry Jourovej, komisarz UE do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci: http://ec.europa.eu/commission/2014-2019/jourova_en
- Komisarz Jourová na Twitterze: @VeraJourova
- Wymiar sprawiedliwości UE na Twitterze: @EU_Justice
Komunikat Komisji Europejskiej, Bruksela, 9 stycznia 2015
