Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości 2015
2015-03-10 | 18:22:30

Komisja Europejska ogłosiła dzisiaj unijną tablicę wyników wymiaru sprawiedliwości 2015, która przedstawia jakość, niezależność i skuteczność systemów wymiaru sprawiedliwości państw członkowskich. Tablica jest narzędziem informacyjnym służącym wspieraniu państw członkowskich w zapewnieniu bardziej efektywnego wymiaru sprawiedliwości poprzez dostarczenie obiektywnych, wiarygodnych i porównywalnych danych dotyczących wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, handlowych i administracyjnych.

- Efektywny system wymiaru sprawiedliwości jest jednym z podstawowych filarów każdej demokracji. Reformy wymiaru sprawiedliwości odgrywają kluczową rolę we wzmacnianiu wspólnych wartości Unii i tworzeniu środowiska przyjaznego inwestycjom, którego potrzebujemy, aby osiągnąć zrównoważony wzrost – powiedziałaV?ra Jourová, komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci. - W 2014 r. większość państw członkowskich prowadziła reformy systemu wymiaru sprawiedliwości, a Komisja z zadowoleniem przyjmuje i wspiera ich wysiłki. Bardziej efektywny system wymiaru sprawiedliwości przyczyni się do wzrostu wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi. Wiemy, że potrzeba czasu, aby reformy wymiaru sprawiedliwości przyniosły skutek, ale w nowej tablicy wyników dostrzegamy pewne dobrze rokujące oznaki. Jestem przekonana, że państwa członkowskie będą kontynuować reformy z determinacją i zaangażowaniem.

Informacje te są wykorzystywane w ramach europejskiego semestru – narzędzia dorocznej koordynacji polityki gospodarczej. Wraz z ocenami dotyczącymi poszczególnych krajów, unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości przyczynia się do identyfikacji ewentualnych niedociągnięć oraz do zachęcania państw członkowskich do przeprowadzenia, w razie potrzeby, reform strukturalnych w obszarze wymiaru sprawiedliwości.

Kluczowe ustalenia wynikające z unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości 2015.

  • Dostrzegalna jest poprawa efektywności systemów wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich. Sytuacja jest jednak zróżnicowana w zależności od danego państwa członkowskiego oraz wskaźnika. Reformy przyniosą rezultaty dopiero po pewnym czasie.
  • W dalszym ciągu podejmowano wysiłki na rzecz szerszego wykorzystania narzędzi z zakresu technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) przeznaczonych dla systemów sądowych. Wskaźniki ujawniają jednak braki w wielu państwach członkowskich, zarówno w odniesieniu do narzędzi ICT, z których można korzystać do celów administracji i zarządzania sądami, jak i elektronicznej komunikacji między sądami i stronami.
  • W większości państw członkowskich ponad 20 % sędziów wzięło udział w kształceniu ustawicznym w zakresie prawa UE lub prawa innego państwa członkowskiego. Przekracza to znacznie ustalony na 5 % roczny docelowy odsetek prawników praktyków, którzy muszą odbyć szkolenie w celu osiągnięcia do 2020 r. celu wynoszącego 50 %.
  • Większość państw członkowskich zapewnia bezpłatny dostęp online do orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych dla ogółu społeczeństwa.
  • Im wyższa instancja, tym niższy odsetek kobiet wśród sędziów. Mimo że odsetek kobiet wśród sędziów zawodowych w sądach zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji wykazuje tendencję wzrostową, przed większością państw członkowskich jest nadal wiele pracy, aby osiągnąć w sądach najwyższych równowagę płci na poziomie 40-60 %.

Niniejsza trzecia edycja unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości (na temat poprzednich edycji zob. IP/13/285 i IP/14/273) ma na celu zidentyfikowanie ewentualnych tendencji w trzech głównych obszarach: efektywnościjakości i niezależności wymiaru sprawiedliwości. Obejmuje ona nowe wskaźniki i bardziej precyzyjne dane uzyskane w oparciu o nowe źródła informacji, takie jak efektywność sądów w dziedzinie zamówień publicznych i praw własności intelektualnej.

Uwzględniono nowe parametry, takie jak wykorzystanie i promowanie alternatywnych metod rozwiązywania sporów, w tym sporów konsumenckich, jakość postępowań w sprawie drobnych roszczeń prowadzonych drogą internetową, polityki sądów w zakresie komunikacji, a także odsetek kobiet wśród sędziów zawodowych. Tablica wyników umożliwia również zwrócenie uwagi na te czynniki, które mogą przyczynić się do poprawy jakości systemów wymiaru sprawiedliwości.

Następne kroki

Ustalenia zawarte w tablicy wyników zostaną wzięte pod uwagę na potrzeby analizy poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru 2015 (zob. najnowsze sprawozdania w sprawie europejskiego semestru 2015, IP/15/4504 i MEMO/15/4511).

Ustalenia tablicy wyników są również brane pod uwagę przy ustalaniu priorytetów finansowania w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (ESIF) w odniesieniu do reform wymiaru sprawiedliwości. Opracowano specjalne wskaźniki mające na celu monitorowanie skuteczności wsparcia z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych.

Kontekst

Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości 2015 zawiera dane pochodzące z różnych źródeł, w szczególności z danych dostarczonych przez Komisję na rzecz Efektywności Wymiaru Sprawiedliwości (CEPEJ) Rady Europy, która gromadzi dane od państw członkowskich. Wykorzystano także informacje uzyskane z innych źródeł, na przykład poprzez bliską współpracę z europejską siecią rad sądownictwa (ENCJ).

Zawarto w niej te same wskaźniki, co w roku 2014, wykorzystując przy tym dodatkowe źródła informacji.

  • Efektywność systemów wymiaru sprawiedliwości: wskaźniki efektywności postępowań: wskaźnik długości postępowania, wskaźnik zamykanych spraw i liczba spraw w toku.
  • Wskaźniki jakości: szkolenie, monitorowanie i ocena działań sądów, korzystanie z ankiet badających poziom zadowolenia, budżet i zasoby ludzkie.
  • Niezależność: W tablicy wyników przedstawiono dane dotyczące postrzeganej niezależności systemu wymiaru sprawiedliwości zawarte w corocznym sprawozdaniu w sprawie globalnej konkurencyjności Światowego Forum Ekonomicznego. Tablica wyników 2015 zawiera również aktualne informacje na temat gwarancji prawnych przedstawionych w ubiegłym roku i rozszerza zakres porównawczego przeglądu dotyczącego niezależności strukturalnej.

Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości przyczynia się do realizacji europejskiego semestru poprzez ułatwienie identyfikacji problemów, które zasługują na szczególną uwagę. W tablicy wyników 2014, zawierającej szczegółową ocenę sytuacji w państwach członkowskich, uwzględniono również zalecenia dla poszczególnych państw dotyczące wymiaru sprawiedliwości skierowane do dwunastu państw (BG, ES, HR, IE, IT, LV, MT, PL, PT, RO, SI, SK). W ten sposób tablica wyników pomoże UE i państwom członkowskim osiągnąć większą efektywność systemów wymiaru sprawiedliwości z korzyścią dla obywateli i przedsiębiorstw. Przyczyni się to do wzmocnienia strategii wzrostu gospodarczego w odpowiednich państwach i w całej Unii Europejskiej.

Tablica wyników nie zawiera jednego ogólnego rankingu, ale stanowi przegląd funkcjonowania systemów wymiaru sprawiedliwości we wszystkich państwach członkowskich w oparciu o różne wskaźniki istotne dla tych państw. Nie promuje żadnego konkretnego rodzaju systemu wymiaru sprawiedliwości i traktuje wszystkie państwa członkowskie na równych zasadach. Niezależnie od krajowego modelu wymiaru sprawiedliwości lub też tradycji prawnych, na których się on zasadza, terminowość, niezależność, przystępność cenowa oraz łatwy dostęp należą do zasadniczych parametrów tego, co składa się na skuteczny system wymiaru sprawiedliwości.

Komunikat Komisji Europejskiej, Bruksela, 9 marca 2015





EUROPE DIRECT W POLSCE