Silniejsza pozycja Europy w świecie

Unia Europejska (UE) jako wspólnota polityczno-gospodarcza stanowi jeden z najważniejszych podmiotów na arenie międzynarodowej. Wspólna polityka, wspólne instytucje, jednolity rynek wewnętrzny oraz wzrastające znaczenie sprawiają, że UE odgrywa coraz większą rolę w kształtowaniu globalnych standardów i norm. Wzmacnianie pozycji Europy w świecie jest jednym z głównych celów Unii, realizowanym poprzez strategiczne działania w zakresie polityki zewnętrznej, handlu, ochrony środowiska oraz innowacji.

Wzmocnienie pozycji Europy na arenie międzynarodowej jest kluczowym celem Unii Europejskiej. UE staje się jednym z najważniejszych graczy na światowej scenie politycznej i gospodarczej, zawdzięczając to precyzyjnym regulacjom, dużemu rynkowi wewnętrznemu i silnym instytucjom. Ma to na celu ochronę interesów jej obywateli, a także promowanie wartości, które są fundamentem UE: demokracji, praw człowieka, równości oraz zrównoważonego rozwoju.

Do głównych założeń polityki Unii Europejskiej w celu wzmocnienia pozycji Europy w świecie i wpływu na światową politykę, należą: dążenie do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów, poprzez wprowadzenie rygorystycznych przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów, ochrony prywatności (RODO) oraz nacisk na transparentność informacji; zrównoważony rozwój, realizowany przez promowanie ekologicznych rozwiązań i zmniejszanie emisji dwutlenku węgla – w tym takie rozwiązania jak Europejski Zielony Ład, mający za zadanie uczynić Europę kontynentem neutralnym klimatycznie do około 2050 roku; wspieranie innowacji i technologii (m.in. program Horyzont Europa, w ramach którego dofinansowywane są projekty badawcze i innowacyjne), których zadaniem jest wzmocnienie pozycji gospodarki unijnej na globalnym rynku; współpraca międzynarodowa poprzez umowy handlowe i współprace z innymi organizacjami, takimi jak Unia Afrykańska czy ASEAN, przede wszystkim w zakresie ochrony praw człowieka, pracownika, ochrony środowiska i handlu.

Jednym z mechanizmów prowadzących do tego, by UE stawała się globalnym liderem w dziedzinie innowacji, ochrony środowiska i standardów życia jest tzw. "Efekt Brukselski", który odnosi się do wpływu unijnych regulacji na globalne standardy.

Efekt brukselski to zjawisko polegające na tym, że regulacje wprowadzane przez UE mają globalny zasięg, wpływając na praktyki i standardy w innych częściach świata. Proces ten został po raz pierwszy opisany przez fińską profesor Anu Bradford i nawiązuje do podobnego zjawiska znanego jako efekt kalifornijski, gdzie regulacje wprowadzone w Kalifornii wpływają na resztę Stanów Zjednoczonych.

Główne przyczyny efektu brukselskiego to restrykcyjność przepisów unijnych, duży rynek wewnętrzny UE, przez który wiele firm działających globalnie dostosowuje swoje produkty i usługi do wymagań europejskich, a także ekonomia skali, mówiąca o tym, że dostosowanie się do jednolitych standardów przyjmowanych przez UE jest bardziej opłacalne dla firm niż produkowanie różnych wersji produktów na różne rynki.

Do przykładów efektu brukselskiego możemy zaliczyć m.in.

1. regulacje dotyczące elektroniki użytkowej: przykładem może być walka UE z Apple dotyczącą standardu ładowarek. UE wprowadziła przepis, który zmusił Apple do rezygnacji z własnościowego portu ładowania na rzecz uniwersalnego portu USB typu C. Ta zmiana miała na celu ograniczenie ilości odpadów elektronicznych i promowanie zrównoważonego rozwoju. W konsekwencji, użytkownicy iPhone'ów mogą teraz używać tych samych ładowarek, co użytkownicy innych marek smartfonów.
2. Rozporządzenie o ochronie danych (RODO), które weszło w życie w 2018 roku i stało się jednym z najbardziej wpływowych przepisów dotyczących prywatności na świecie. Choć obowiązuje bezpośrednio tylko w krajach UE, firmy globalne, takie jak Facebook i Microsoft, wdrożyły te zasady na całym świecie. RODO stało się wzorem dla innych krajów, np. Japonia przyjęła podobne regulacje, inspirując się unijnymi przepisami.
3. W 2012 roku UE wprowadziła system handlu emisjami dla lotnictwa, zmuszając linie lotnicze do kupowania pozwoleń na emisję CO2 za loty na terenie Unii. Poskutkowało to tym, że linie lotnicze zaczęły naciskać na producentów samolotów o rozwój bardziej ekologicznych technologii. Producentom bardziej opłaca się produkować jednorodne, nowoczesne samoloty spełniające najwyższe standardy emisji, co wpływa na cały globalny rynek lotniczy.
4. Przykładem wpływu unijnych przepisów antymonopolowych jest zablokowanie przez UE przejęcia amerykańskiej firmy Honeywell przez General Electric w 2000 roku. Pomimo zgody amerykańskiego Departamentu Sprawiedliwości, UE uznała, że transakcja zagraża konkurencji na rynku silników odrzutowych. W rezultacie, transakcja została anulowana, co podkreśla globalny wpływ unijnych regulacji antymonopolowych.

Silniejsza pozycja Europy w świecie jest rezultatem skoordynowanych działań na wielu poziomach. Efekt brukselski, będący unijnym soft power kształtuje standardy i praktyki w różnych sektorach. Działania podejmowanie przez instytucje unijne sprawiają, że Unia Europejska przestaje być wyłącznie unią państw skupioną tylko na sprawach wewnętrznych, ale od dawna staje się coraz ważniejszym graczem na arenie międzynarodowej, wpływając na globalne normy i promując wartości, które są kluczowe dla przyszłości całego świata.

Tekst: Bartłomiej Malarz