DZIEŃ NAUCZYCIELA W EUROPIE (i nie tylko)

 

14 października obchodzimy w Polsce Dzień Edukacji Narodowej, który upamiętnia rocznicę powstania Komisji Edukacji Narodowej (KEN) w 1773 roku. KEN jest dziś różnie, często krytycznie oceniana, w związku z realizacją idei oświecenia; nazywa się ją też pierwszym „ministerstwem oświaty” na świecie.

Tzw. "Dzień nauczycielw' ustanowiony w 1972 roku, od 1982 obchodzony jest jako Dzień Edukacji Narodowej (czyli święto nauczycieli oraz wszystkich pracowników oświaty).

W Polsce Dzień Edukacji Narodowej od wielu lat jest świętowany uroczyście, jest okazją do przyznawania nagród i wyróżnień, wręczania medali za zasługi, do organizowania uroczystości. Często uczniowie sami składają swoim ulubionym nauczycielom życzenia oraz wręczają drobne upominki.

Nie w każdym państwie jest to jednak święto tak znane i tak świętowane, jak właśnie w Polsce. W wielu miejscach na świecie znany jest Dzień Nauczyciela (pod tą lub inną nazwą) obchodzony jest w dniu, w którym miało miejsce ważne wydarzenie związane z rozwojem edukacji, albo np. w rocznicę urodzin ważnej postaci dla edukacji. W niektórych państwach jest to święto ruchome (przypada np. w pierwszą niedzielę października).

Oprócz Dni Nauczyciela w poszczególnych krajach istnieje Światowy Dzień Nauczyciela pod patronatem UNESCO. Obchodzony on jest 5 października na pamiątkę podpisania „Rekomendacji w sprawie statusu nauczyciela” w 1966 roku. Tego dnia w Polsce świętują nauczyciele sektora nauki i szkolnictwa wyższego.

Ważną datą jest także 8 listopada – od lat 70. XX wieku obchodzony w USA jako dzień nauczycieli-rodziców. Podkreśla się dużą rolę rodziców w nauczaniu małych dzieci oraz docenia się tych związanych z edukacją domową.

Kto świętuje w październiku?
5 października – Niemcy, Litwa, Bułgaria, Rosja (oraz np. Kanada, Filipiny, RPA).
15 października  – Afganistan i Brazylia;
16 październik – Chile
Poza tym m. in. Ukraina, Białoruś, Łotwa i Australia

 

Jak wyglądają te obchody w Europie?

Na Litwie Dzień Nauczyciela celebrowany jest 5 października, dla nauczycieli dzień wolny. Uroczystości zaczynają się w wigilię święta, kiedy to starsi uczniowie mogą prowadzić lekcje dla młodszych kolegów. W niektórych szkołach świętuje się również 14 października ze względu na liczną mniejszość polską.

5 października w Wielkiej Brytanii podkreśla się jest wiodąca rolę nauczyciela w zapewnieniu najwyższej jakości edukacji na wszystkich poziomach nauczania. Tego dnia, całe społeczeństwo dziękuje nauczycielom za ich poświęcenie na rzecz edukacji, przyznawane są honorowe odznaczenia i nagrody. Poza tym odbywają się debaty o przyszłości i znaczeniu edukacji, szkolenia i kursy dla wszystkich osób związanych z edukacją. Chodzi o zwrócenie uwagi wykonujących zawód nauczyciela i tych, którzy zamierzają zostać nauczycielami, na to jak niezwykły charakter ma ten zawód, który wymaga pasji i poświęcenia.

Dzień Nauczyciela w Hiszpanii obchodzony jest 27 listopada. W tym dniu organizowane są duże imprezy, a w święto zaangażowane są także szkoły wyższe. Popularne jest przygotowywanie przez uczniów kartek dla konkretnego pedagoga. Święto jest związane z postacią Św. Józefa Kalasancjusza (Józefa od Matki Bożej) – założyciela Zakonu Pijarów, twórcy, Ojca szkoły powszechnej, w formie, jaką dzisiaj znamy – bezpłatnej i dostępnej dla wszystkich. Ogłoszony patronem wszystkich katolickich szkół podstawowych.

Czesi i Słowacy świętują 28 marca, w rocznicę urodzin Jana Amosa Komenskiego (Komeniusza). Ten protestancki pedagog i filozof nie jest dobrze oceniany (w związku ze swoją rewolucyjną wizją edukacji oraz działaniom przeciwko Polsce podczas potopu szwedzkiego), ale nasi południowi sąsiedzi darzą go dużym szacunkiem. Uczniowie nominują swoich ulubionych, najlepszych nauczycieli do nagrody Zlatego Amosa, przyznawanych 28 marca.

Choć Finlandia posiada jeden z najlepiej ocenianych systemów szkolnictwa na świecie, a zawód nauczyciela jest tam naprawdę prestiżowy, to nie ma tam formalnego święta nauczycieli. Nieoficjalnie dzień nauczyciela jest obchodzony 9 kwietnia.

 

Wyjdźmy jeszcze poza Europę...

W Tajlandii 16 stycznia obchodzi się Wai Kru, uznawany za najhuczniejszy Dzień Nauczyciela. Wtedy ma miejsce wiele ceremonii podkreślających niezwykłą rolę pedagogów. Uczniowie między innymi padają do stóp swoich nauczycieli i wręczają im wianuszki z  kwiatów. Nauczyciele w Tajlandii zajmują trzecie miejsce w hierarchii, zaraz po rodzinie królewskiej i mnichach.

W Chinach 10 września nauczyciele dostają pół dnia wolnego. Uczniowie wręczają im kwiatki, o ile mają na to ochotę. Niektórzy rodzice fundowali nauczycielom drogie i kosztowne prezenty, co mogło dzieciom znacznie poprawić wyniki w nauce. Jednak po serii skandali łapówkarskich nauczyciele (jak i też niektóre inne zawody) w świetle prawa nie mogą przyjmować prezentów, a jeśli otrzymają prezent, muszą za niego zapłacić.

W Stanach Zjednoczonych Ameryki pierwszy pełny tydzień maja to oficjalny Tydzień Uznania dla Nauczycieli. To całotygodniowe uroczystości, a ich kulminacja przypada na wtorek (Narodowy Dzień Nauczyciela). Wtedy też uczniowie wręczają samodzielnie przygotowane karty z podziękowaniami dla najbliższych pedagogów. Co ciekawe Dzień Nauczyciela odrębnie (w czerwcu) świętuje stan Massachusetts.