Walka Unii Europejskiej z dezinformacją
Dezinformacja, czyli celowe rozpowszechnianie fałszywych informacji, stała się jednym z największych wyzwań dla współczesnych demokracji. W erze internetu, gdzie informacje rozprzestrzeniają się błyskawicznie, fake newsy mogą mieć poważne konsekwencje dla bezpieczeństwa krajowego, podważając zaufanie do instytucji, wpływając na wyniki wyborów i podsycając konflikty. Kraje członkowskie Unii Europejskiej, jak i jej wewnętrzne instytucje, zdają sobie sprawę z tego zagrożenia i podejmują szereg działań, aby przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się dezinformacji, mimo stosunkowo niewielkich nakładów finansowych na instytucje walczące z dezinformacją.
Dezinformacja może podważyć zaufanie do instytucji. Fałszywe informacje podważają wiarygodność mediów, rządów i innych instytucji, co może prowadzić do polaryzacji społeczeństwa i utraty zaufania do jednostek, które ze względów bezpieczeństwa powinny cieszyć się zaufaniem (takich jak służba zdrowia). Może również wpływać na wyniki wyborów, podsycać konflikty pomiędzy grupami społecznymi oraz przede wszystkim – służyć interesom obcych państw w celu osiągnięcia przez nich określonych korzyści w ramach tzw. Sharp power.
Unia Europejska podejmuje wiele działań, aby przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się dezinformacji. Jednym z nich jest Kodeks postępowania w zakresie zwalczania informacji - to dobrowolne porozumienie, które podpisują platformy internetowe, takie jak Facebook, Google czy Twitter. Obowiązuje ich do podejmowania działań mających na celu ograniczenie rozpowszechniania fałszywych informacji. Kodeks zawiera kilka kluczowych zasad, takich jak współpraca z fakt-checkerami (niezależnymi organizacjami zajmującymi się weryfikacją faktów, identyfikującymi dezinformację), zobowiązanie do promowania treści pochodzących z wiarygodnych źródeł oraz ograniczenie korzyści finansowych z dezinformacji, które polega na podjęciu działań, aby dezinformacja nie przynosiła korzyści finansowych twórcom fałszywych treści.
Komisja Europejska monitoruje wdrożenie Kodeksu i publikuje coroczne raporty. Współpracuje również z państwami członkowskimi i innymi podmiotami, aby skutecznie zwalczać dezinformację. Unijny Kodeks Postępowania stanowi ważny krok w walce z dezinformacją w erze cyfrowej. Jego skuteczność zależy jednak od współpracy wszystkich stron zaangażowanych w walkę z fałszywymi informacjami.
Innym przykładem zaangażowania się UE w walce z dezinformacją jest powołanie europejskiej służby działań zewnętrznych, monitorujących działania dezinformacyjne prowadzone przez obce państwa i podejmującej kroki mające na celu zneutralizowanie ich wpływu. ESDZ śledzi i analizuje dezinformację, identyfikując źródła, treści i trendy, dzięki czemu może reagować skutecznie na zagrożenia. Wspólnie z państwami członkowskimi i instytucjami międzynarodowymi podejmują działania mające na celu ograniczenie wpływu dezinformacji. Europejska Służba Działań Zewnętrznych prowadzi również kampanie edukacyjne, aby zwiększyć świadomość społeczeństwa na temat dezinformacji.
Unijne centra walki z dezinformacją to wspólne inicjatywy państw członkowskich Unii Europejskiej, które mają na celu wykrywanie, analizowanie i przeciwdziałanie dezinformacji. Wyróżnić można m.in. Centrum ds. Walki z Dezinformacją w Europie Wschodniej i Południowo-Wschodniej (East StratCom) działające na rzecz przeciwdziałania dezinformacji ze wschodnich i południowo-wschodnich obszarów Europy, które zajmuje się monitorowaniem, analizą i reagowaniem na dezinformację, głównie pochodzącą ze strony Federacji Rosyjskiej. East StratCom publikuje raporty, fakty i analizy, aby zwiększyć świadomość społeczeństwa na temat dezinformacji.
Wspomnieć należy również o Centrum ds. Walki z Dezinformacją w Europie Zachodniej (EUvsDisinfo), działające na rzecz przeciwdziałania dezinformacji w Europie Zachodniej. Skupia się ono na wykrywaniu i obalaniu fałszywych informacji oraz dezinformacji związanej z Unią Europejską, również publikując raporty i analizy.
Centra ds. walki z dezinformacją współpracują ze sobą, wymieniając informacje, najlepsze praktyki i analizy. Prowadzą działania edukacyjne, szkolenia i kampanie informacyjne, aby zwiększyć umiejętności korzystania z mediów i weryfikacji informacji. Wspierają również inicjatywy społeczne i organizacje pozarządowe w walce z dezinformacją. Współpraca międzyinstytucjonalna oraz działania edukacyjne są główną linią działań w zwalczaniu dezinformacji i budowaniu odporności społeczeństwa europejskiego na wpływy fałszywych informacji.
Unia Europejska wspiera finansowo niezależne media, które dostarczają rzetelnych informacji. Finansuje także projekty edukacyjne, które mają na celu nauczyć obywateli, jak rozpoznawać fałszywe informacje. W ostatnim czasie współpracuje również z innymi krajami spoza UE i organizacjami międzynarodowymi w walce z dezinformacją.
Walka z dezinformacją jest bardzo trudna, ponieważ z uwagi na współczesną technologię, może rozprzestrzeniać się bardzo szybko - fałszywe informacje mogą dotrzeć do milionów ludzi w ciągu kilku godzin. Tworzenie dezinformacji jest łatwe i tanie - każdy może stworzyć fałszywą informację i rozpowszechniać ją w internecie. Jej rozprzestrzenianiu się pomaga też fakt, że dezinformacja często opiera się na emocjach, gdyż fałszywe informacje często są bardziej emocjonujące niż prawdziwe, co sprawia, że łatwiej się je udostępnia.
Dezinformacja stanowi poważne zagrożenie dla demokracji. Unia Europejska podejmuje wiele działań, aby przeciwdziałać temu zjawisku, ale walka z dezinformacją jest trudna i wymaga ciągłych wysiłków. Każdy z nas powinien być świadomy tego zagrożenia i podejmować działania, aby nie dać się manipulować fałszywymi informacjami.