Równocześnie z obchodami tygodnia grafenu, Komisja Europejska ma dziś zaszczyt ogłosić podwojenie rozmiarów przewodniego projektu badań nad grafenem (Graphene flagship), co czyni go jedną z większych inicjatyw europejskich w dziedzinie badań naukowych. W wyniku rozstrzygniętego właśnie konkurencyjnego zaproszenia o wartości 9 mln euro do udziału w konsorcjum zaproszono nie mniej niż 66 nowych partnerów, w tym Uniwersytet Warszawski. Chociaż większość partnerów to uniwersytety i instytuty badawcze, wypada odnotować rosnący udział przedsiębiorstw, głównie MŚP. Wskazuje to na żywe zainteresowanie podmiotów gospodarczych zastosowaniami grafenu. Partnerstwo obejmuje obecnie ponad 140 organizacji z 23 krajów. Jego główny cel, to przeniesienie „magicznych właściwości” grafenu i powlekanych nim materiałów z naukowego laboratorium do codziennego użytku.

Rozszerzenie projektu napawa wiceprzewodniczącą Komisji odpowiedzialną za agendę cyfrową, nieskrywaną dumą @NeelieKroesEU: „Europa jest liderem rewolucyjnych odkryć związanych z grafenem. Ten »materiał jutra« może przyczynić się znacząco do poprawy jakości naszego życia: daje podstawę nowym technologiom medycznym, takim jak proteza siatkówki. Jednocześnie powstają technologie ultralekkich i niezwykle pojemnych baterii grafenowych dla zrównoważonego transportu. Im prędzej wyzwolimy potencjał grafenu, tym lepiej!”.

Więcej Włochów i MŚP wśród partnerów

Przyjęto 66 nowych partnerów pochodzących z 19 krajów, z których sześć nie było dotychczas reprezentowane w konsorcjum: Białoruś, Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Węgry oraz Izrael.

Ze swoimi 16 partnerami Włochy dołączyły do państw szczególnie licznie reprezentowanych w konsorcjum inicjatywy Graphene Flagship – obok Niemiec (23 uczestników), Hiszpanii (18), Wielkiej Brytanii (17) i Francji (13).

Udział nowych 66 partnerów otworzy nowe możliwości w sferze naukowej i technologicznej tej przewodniej inicjatywy. Ponad jedną trzecią nowych partnerów stanowią przedsiębiorstwa, głównie MŚP, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu badaniami nad grafenem w kręgach biznesu. W początkowym składzie konsorcjum stanowili oni jedną piątą.

Duże zainteresowanie przyłączeniem się do inicjatywy

W odpowiedzi na opiewające na 9 mln euro konkurencyjne zaproszenie w ramach fazy rozwoju o budżecie rzędu 54 mln euro (na lata 2014–2015) wpłynęło w sumie 218 wniosków reprezentujących 738 zainteresowanych uczestnictwem podmiotów z 37 krajów. Oceny zgłoszeń z uwzględnieniem specjalistycznej wiedzy naukowej i technologicznej, możliwościach wdrożenia i ewentualnych skutkach (bliższe informacje na temat zaproszenia) i ustalenia rankingu kandydatów dokonał międzynarodowy panel złożony z czołowych ekspertów w tej dziedzinie, w większości wybitnych profesorów z całego świata. Do wsparcia finansowego zakwalifikowano 21 wniosków.

Prof. Jari Kinaret, profesor fizyki z Chalmers University of Technology w Szwecji, dyrektor Graphene Flagship, powiedział: „Oddźwięk był ogromny, co dobrze świadczy o uznaniu i zaufaniu do unijnych sztandarowych prac badawczych w całej Europie. Konkurencja była niezwykle ostra. Bardzo doceniam zaangażowanie wnioskodawców i całego gremium blisko 60 niezależnych ekspertów, którzy pomogli nam przeprowadzić selekcję. Jestem pod wrażeniem wysokiej jakości wniosków, i już cieszę się na współpracę z wszystkimi nowymi partnerami, którzy walnie przyczynią się do realizacji celów projektu Graphene Flagship”.

Europa prowadzi!

Grafen został stworzony i wciąż jest badany przede wszystkim w Europie; już w 2010 r. przyniósł Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki dla Andrieja Gejma i Konstantina Nowosiołowa z Uniwersytetu w Manchesterze.

Graphene Flagship, z budżetem 1 mld euro, pozwoli Europie przetworzyć efekty najnowocześniejszych badań naukowych w produkty komercyjne. Ta ważna inicjatywa plasuje Europę w czołówce globalnego wyścigu prac badawczych nad technologiami opartymi na grafenie.

Prof. Andrea C. Ferrari, dyrektor Cambridge Graphene Centre i prezes zarządu konsorcjum inicjatywy Graphene Flagship, podkreślił znaczenie nowo zaproszonych uczestników: „Zwiększyliśmy tym samym bezprecedensowe nakłady sił i środków, których ostatecznym celem jest przeniesienie grafenu z laboratorium do zakładów przemysłowych, ażeby europejski prymat naukowy zaowocował nowymi technologiami, kładąc podwaliny nowego przemysłu opartego na grafenie, wzmacniając konkurencyjność Europy i rozwijając jej rynek pracy”.

Kontekst

Inwestycje Unii w inicjatywę Graphene Flagship @GrapheneCA w ciągu następnych 10 lat osiągną łącznie miliard euro. Projekt ten jest jedną z inicjatyw przewodnich w obszarze przyszłych i powstających technologii (FET) @FETFlagships zapowiedzianych przez Komisję Europejską w styczniu 2013 r. (komunikat prasowy). Celem programu inicjatyw przewodnich w dziedzinie FET jest wspieranie wizjonerskich badań mogących doprowadzić do opracowania przełomowych technologii, niosących wielkie korzyści dla społeczeństwa i przemysłu w Europie. Inicjatywy przewodnie FET to szczególnie ambitne inicjatywy wymagające ścisłej współpracy z krajowymi i regionalnymi agencjami finansującymi, z udziałem przemysłu i partnerów spoza Unii Europejskiej.

Badania naukowe w dziedzinie technologii następnej generacji są nieodzowne dla przyszłej konkurencyjności Europy. Z tego powodu Unia przeznaczy 2,7 mld euro na przyszłe i powstające technologie (FET) w ramach nowego programu badań pod nazwą „Horyzont 2020 #H2020” (na lata 2014-2020). Stanowi to prawie trzykrotny wzrost budżetu w stosunku do poprzedniego programu badawczego – był to tzw. siódmy program ramowy. Działania w obszarze przyszłych i powstających technologii należą do filaru Doskonała baza naukowa w ramach programu „Horyzont 2020”.

Komunikat Komisji Europejskiej, Bruksela, 23 czerwca 2014