Oczekiwanie wreszcie dobiegło końca. Przez cały tydzień w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego roiło się od młodych obiecujących naukowców. 110 badaczy w wieku od 14 do 20 lat przedstawiało swoje projekty w nadziei, że zrobią one wrażenie na międzynarodowym jury. Ta zacięta rywalizacja odbyła się w ramach 26. edycji Konkursu Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej, zakończonego dziś ceremonią wręczenia nagród. Oprócz satysfakcji z miana najlepszych naukowców w Europie zwycięzcom przypadła do podziału pula nagród w wysokości 62,5 tys. euro, a także inne atrakcyjne wyróżnienia, takie jak wyjazdy naukowe (MEMO/14/536).
Laureatami trzech pierwszych nagród w wysokości 7 tys. euro zostali: João Pedro Estácio Gaspar Gonçalves de Araújo z Portugalii za projekt „Naturalna charakterystyka półkrat pasów prostokątnych i grup o wykładniku 2”, Mariana De Pinho Garcia i Matilde Gonçalves Moreira da Silva z Portugalii za projekt „Inteligentne ślimaki” oraz Luboš Vozdecký z Czech za projekt „Tarcie toczne”. Drugą nagrodę otrzymali w tym roku uczestnicy z Irlandii, Bułgarii i Słowenii za oryginalne projekty w dziedzinie matematyki i chemii. Trzy trzecie nagrody przyznano projektom z Litwy, Wielkiej Brytanii i Niemiec.
Wśród laureatów nagród specjalnych jest dwójka Polaków (z trójki startujących w konkursie) – w dziedzinie biologiiMonika Leończyk ze Słupska oraz w dziedzinie fizyki Jerzy Szuniewicz z Poznania. W dotychczasowej historii konkursu młodzi Polacy wywalczyli w sumie 44 nagrody (po 22 nagrody główne i specjalne), ustępując jedynie Niemcom i Brytyjczykom.
W konkursie przyznano również nagrodę za współpracę międzynarodową dla najlepszego projektu przygotowanego przez zespół z zaproszonych krajów, które podpisały umowy o współpracy naukowej i technologicznej z UE: USA, Kanady, Chin, Nowej Zelandii, Korei Południowej i Szwajcarii. Nagroda ta, stanowiącą wyraz korzyści z międzynarodowej współpracy naukowej, przypadła Ericowi Gilesowi Schertenleibowi ze Szwajcarii za projekt „Strumień i błona – o interakcji strumienia laminarnego i błony mydlanej”.
Máire Geoghegan-Quinn, europejska komisarz ds. badań, innowacji i nauki, powiedziała: „Jestem pod ogromnym wrażeniem poziomu prac zgłoszonych do tego konkursu. Gratuluję wszystkim uczestnikom. Różnorodność idei sprzyja badaniom i innowacji, musimy więc umożliwić młodym ludziom swobodę w rozwijaniu swoich pomysłów i nieskrępowaną twórczość. Musimy także zachęcać więcej kobiet do zainteresowania się nauką i technologią. Oto prawdziwe wyzwania dla naszych systemów edukacji”.
W ramach konkursu w Warszawie przedstawiono 77 projektów z 36 krajów, wśród których są państwa członkowskie UE, kraje stowarzyszone oraz inne kraje. Wszystkie projekty zdobyły uprzednio pierwsze nagrody w krajowych konkursach naukowych w poszczególnych dziedzinach. Projekty dotyczyły szerokiego spektrum zagadnień naukowych: od biologii, fizyki, chemii, przez informatykę, nauki społeczne, nauki o środowisku, matematykę, materiałoznawstwo i inżynierię aż po medycynę. W tym roku jury, w którego skład weszło 18 specjalistów międzynarodowej rangi z różnych dziedzin nauki, przewodniczył dr Henrik Aronsson z Uniwersytetu w Göteborgu.
Kontekst
Konkurs Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej został zorganizowany po raz pierwszy przez Komisję Europejską w 1989 r., aby wspierać współpracę i wymianę doświadczeń między młodymi naukowcami oraz aby dać im możliwość prowadzenia działań badawczych pod opieką najwybitniejszych naukowców z całej Europy. Pierwsza edycja konkursu odbyła się w Brukseli i od tego czasu organizowano go w 24 różnych miastach europejskich.
Celem konkursu jest wsparcie starań uczestniczących w nim państw o zachęcenie młodych ludzi do podejmowania studiów w zakresie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki oraz poświęcenia się pracy naukowej i badawczej. Liczba młodych naukowców biorących udział w konkursie wzrosła z 59 w pierwszej edycji w 1989 r. do 110 w tym roku. Rekordową liczbę uczestników – 137 – miał konkurs w Paryżu w 2009 r. Zwycięzcy poprzednich edycji pracują dzisiaj w prestiżowych ośrodkach badawczych, takich jak Europejska Agencja Kosmiczna i CERN. Jeden z tegorocznych laureatów Medalu Fieldsa, prof. Martin Hairer, zdobył nagrodę w konkursie w 1991 r.
Odsetek uczestniczek konkursu odzwierciedla szerszy problem niewystarczającej reprezentacji kobiet w obszarze nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki. W bieżącym roku nieco mniej niż 37 proc. uczestników konkursu stanowiły kobiety (41 uczestniczek i 69 uczestników). W 1997 r. udział kobiet w konkursie przekroczył po raz pierwszy 30 proc. i od tamtej pory utrzymywał się zwykle między 30 a 35 proc., osiągając w 2005 r. najwyższy poziom 41 proc. W ciągu 26 lat nagrody zdobyły 183 dziewczęta i 614 chłopców.
Szczegółowe informacje na temat tegorocznego konkursu można znaleźć na stronie: http://media.eucys2014.pl. Wszystkie trzy zespoły, którym przyznano pierwsze nagrody, otrzymały po 7 tys. euro, zaś zdobywcy drugiego i trzeciego miejsca odpowiednio po 5 tys. i 3,5 tys. euro. Wśród innych przyznanych nagród znalazły się wyjazdy na Międzynarodowe Forum Naukowe dla Młodzieży w Londynie i na Międzynarodowe Seminarium Naukowe dla Młodzieży w Sztokholmie, nagrody od sponsorów prywatnych, takie jak wyjazdy do USA na targi Intel ISEF, jak również nagrody od ośrodka badawczego Komisji Europejskiej: Wspólnego Centrum Badawczego, od ogólnoeuropejskiej organizacji badawczej Eiroforum oraz od Europejskiego Urzędu Patentowego.
Więcej informacji na temat konkursu i zwycięzców poprzednich edycji można znaleźć na stronie:http://ec.europa.eu/research/youngscientists/index_en.cfm
Listę wszystkich Polaków nagrodzonych w dotychczasowej historii konkursu można znaleźć tutaj.
Komunikat Komisji Europejskiej, Warszawa, 23 września 2014
