Komisja Europejska opublikowała dziś podręcznik, który ma ułatwić państwom członkowskim UE przeciwdziałanie zjawisku zawierania małżeństw dla pozoru przez obywateli UE i obywateli państw trzecich w kontekście unijnych przepisów o swobodnym przepływie osób. Komisja przygotowała ten podręcznik we współpracy z państwami członkowskimi, na prośbę kilku z nich o pomoc w przeciwdziałaniu temu zjawisku. Celem podręcznika jest ułatwienie organom krajowym skutecznego rozwiązania problemu fikcyjnych małżeństw przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony prawa obywateli UE do swobodnego przemieszczania się. Opublikowane dziś wytyczne pomogą również zagwarantować w całej Unii jednolite podejście organów krajowych do tego zjawiska, którego zakres w poszczególnych państwach członkowskich jest różnyhttp://ec.europa.eu/justice/citizen/document/files/com_2013_837_free-movement_en.pdf. Takie podejście powinno się opierać na tych samych kryteriach faktycznych i prawnych.

„Prawo do swobodnego przemieszczania się jest prawem podstawowym i istotnym elementem obywatelstwa UE. Jest to prawo niezbywalne, które musimy wzmacniać i chronić”, powiedziała Martine Reicherts, komisarz UE ds. sprawiedliwości. „Nadużycia stanowią zagrożenie dla swobodnego przepływu osób. Dlatego państwa członkowskie muszą być przygotowane do interwencji w sytuacji, gdy instytucja małżeństwa jest wykorzystywana do ułatwiania nielegalnej imigracji. Przy wdrażaniu zasad swobodnego przepływu osób i dbaniu o ich funkcjonowanie samorządy lokalne znajdują się na pierwszej linii działań. Właśnie dlatego Komisja Europejska postanowiła dostarczyć państwom członkowskim wskazówek operacyjnych, aby mogły zapobiegać takim nadużyciom. Mam nadzieję, że przygotowany podręcznik pomoże władzom krajowym skutecznie przeciwdziałać temu zjawisku”.

W opracowanym przez Komisję podręczniku przedstawiono w ogólnym zarysie następujące zagadnienia:

• wskazówki operacyjne dotyczące sposobu prowadzenia dochodzeń w przypadku domniemanych małżeństw dla pozoru;
• skuteczne techniki dochodzeniowe, opracowane przez władze krajowe, oraz informacje na temat możliwych sposobów wsparcia organów krajowych przez Europol, Eurojust i Komisję Europejską;
• porady dotyczące stosowania mechanizmu „double-lock” w celu minimalizacji ryzyka błędnej identyfikacji prawdziwej pary jako fikcyjnej;
• przegląd przepisów, które organy krajowe muszą brać pod uwagę przy podejmowaniu działań mających zapobiec lub przeciwdziałać nadużyciom, jak również szczegółowe wyjaśnienie, co te przepisy oznaczają w praktyce.

Kontekst

Ponad 14 mln obywateli UE mieszka w innym państwie członkowskim. Swobodny przepływ osób – możliwość zamieszkania, podjęcia pracy i nauki w dowolnym miejscu w Unii – jest najbardziej cenionym przez Europejczyków prawem UE. Pracownicy korzystają z tego prawa od początków Unii Europejskiej – jego zasadnicze elementy zawarto już w pierwszym europejskim traktacie, tj. traktacie rzymskim z 1957 r. (zob. MEMO/13/1041).

W 2012 r. Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych wskazała na potrzebę opracowania podręcznika, który pomógłby rozwiązać problem rzekomego zawierania małżeństw dla pozoru przez obywateli UE i obywateli państw trzecich w związku z przepisami o swobodnym przepływie osób. Postulat ten sformułowała w kontekście walki z nielegalną imigracją. W dniu 25 listopada 2013 r. Komisja określiła pięć działań mających pomóc we wdrażaniu unijnych przepisów dotyczących swobodnego przepływu osób na terytorium państw członkowskich (zob. IP/13/1151). Jednym z konkretnych działań służących wsparciu władz krajowych było przygotowanie, wspólnie z państwami członkowskimi, podręcznika na temat rozwiązywania problemów związanych ze zjawiskiem zawierania fikcyjnych małżeństw.

Unijne przepisy dotyczące swobodnego przepływu osób zawierają szereg zabezpieczeń, które umożliwią państwom członkowskim zapobieganie nadużyciom.

Dodatkowe informacje

Strona internetowa Martine Reicherts, komisarz UE ds. sprawiedliwości:

http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/reicherts/index_en.htm

Komunikat Komisji i podręcznik na temat małżeństw dla pozoru w kontekście swobodnego przepływu osób:

http://ec.europa.eu/justice/newsroom/citizen/news/140725_en.htm

Komisja Europejska – prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu:

http://ec.europa.eu/justice/citizen/move-live/index_en.htm

Wymiar sprawiedliwości UE na Twitterze: @EU_Justice

Komunikat Komisji Europejskiej, Bruksela, 26 września 2014