Akwakultura daje nadzieję na ograniczenie zapotrzebowania na połowy dzikich ryb. Globalny popyt na ryby rośnie, co zagraża przełowieniem wielu gatunkom. Hodowla ryb (akwakultura) ogranicza presję wywieraną na te zasoby, ponieważ w chwili obecnej połowa ryb spożywanych na świecie jest produkowana w gospodarstwach rybackich. Można jednak uczynić jeszcze więcej, by europejski sektor akwakultury, który zatrudnia około 80 000 osób, stał się bardziej wydajny. Produkując więcej ryb w sposób zrównoważony i przyjazny dla środowiska, gospodarstwa rybackie mogłyby jeszcze zmniejszyć presję wywieraną na europejskie zasoby ryb dziko żyjących.

Aby to ułatwić, finansowany przez UE projekt AQUAEXCEL ułatwia kontakty między naukowcami z całej Europy w zakresie badań, z których mogą skorzystać hodowcy, w celu zwiększenia swojej konkurencyjności, oraz ożywienia gospodarki społeczności przybrzeżnych.

„Celem tego projektu jest opracowanie nowych metod i narzędzi do prowadzenia bardziej opłacalnych i przydatnych badań w sektorze akwakultury,” powiedział koordynator AQUAEXCEL Marc Vandeputte, naukowiec badający genetykę ryb we francuskim centrum badawczym: Institut National de la recherche agronomique (INRA).

AQUAEXCEL zapewnia badaczom z UE i krajów stowarzyszonych dostęp do najlepszych ośrodków badawczych w dziedzinie akwakultury oraz zasobów w całej Europie, w tym terenów badawczych, genetycznych banków danych i systemów obrazowania. AQUAEXCEL stara się również zachęcić do współpracy przy wspólnych projektach najlepszych naukowców z UE i innych krajów w celu promowania doskonałej jakości badań.

Na przykład niektóre projekty badały możliwości zastąpienia mączki rybnej i oleju z ryb innymi składnikami, takimi jak olej z orzechów laskowych, mączka z owadów i mikroalgi. Inny przykład: naukowcy badają w ramach projektu, jak ryby konsumują składniki odżywcze. Poszukują możliwości lepszego kontrolowania tłuszczu i struktury mięsa, jako sposobu na poprawę jego jakości. Chcą również zmniejszyć nakłady potrzebne do hodowli ryb i ograniczyć zanieczyszczenie lokalnego środowiska.

Prace AQUAEXCEL obejmują harmonizację i standaryzację zasobów badawczych w całej Europie – np. poprzez opracowanie modelu ryby i metod eksperymentalnych, aby pomóc naukowcom w koordynacji badań naukowych. Projekt rozwija i wykorzystuje nazywane przez naukowców „izogenicznymi” linie łososia, karpia, labraksa i pstrąga. Te genetycznie identyczne grupy poszczególnych gatunków ryb ułatwią naukowcom powielanie doświadczeń. Izogeniczny pstrąg został wyprodukowany w jednej z należących do AQUAEXCEL eksperymentalnej hodowli ryb prowadzonej przez INRA (Krajowy Instytut Badań Rolnych) niedaleko Brestu we Francji. Naukowcy z Uniwersytetu w Wageningen w Holandii używają obecnie tej izogenicznej ryby do badania metabolizmu.

Máire Geoghegan-Quinn, komisarz do spraw badań, innowacji i nauki, powiedziała: „UE od dawna dostrzegała zasadnicze znaczenie badań naukowych w dziedzinie akwakultury dla rozwoju gospodarczego obszarów przybrzeżnych i oddalonych oraz jako sposobu na poprawę jakości, przy jednoczesnym poszanowaniu dobrostanu zwierząt i środowiska. Będziemy w dalszym ciągu inwestować w tego typu badania i innowacje w ramach nowego unijnego programu Horyzont 2020.”

Kontekst

AQUAEXCEL otrzymał wsparcie finansowe UE w ramachsiódmego programu ramowego Unii Europejskiej na rzecz badań i rozwoju technologicznego(2007–2013). Projekt ten, realizowany do lutego 2015 r., otrzymał finansowanie w wysokości 9,2 mln euro z funduszy unijnych. Skupia on 17 partnerów (instytuty badawcze, uniwersytety i organizacje sektora akwakultury) z Belgii, Republiki Czeskiej, Francji, Grecji, Węgier, Irlandii, Holandii, Norwegii, Hiszpanii i Zjednoczonego Królestwa.   

W dniu 1 stycznia 2014 r. Unia Europejska uruchomiła nowy program badań naukowych i innowacji pod nazwą „Horyzont 2020”. W ciągu najbliższych siedmiu lat prawie 80 mld euro zostanie zainwestowane w projekty z zakresu badań naukowych i innowacji, wspierające konkurencyjność gospodarczą Europy i poszerzanie granic wiedzy człowieka. Środki z unijnego budżetu na badania są przeznaczane głównie na poprawę warunków życia w takich dziedzinach jak zdrowie publiczne, ochrona środowiska, transport, żywność i energia. Zawieranie partnerstw badawczych z sektorem farmaceutycznym, lotniczym i kosmicznym, samochodowym i elektronicznym stanowi także zachętę dla sektora prywatnego do inwestowania w celu wsparcia przyszłego wzrostu i tworzenia miejsc pracy dla specjalistów. Program „Horyzont 2020” będzie w jeszcze większym stopniu skoncentrowany na przekształcaniu wybitnych pomysłów w produkty, procesy i usługi rynkowe.

Więcej informacji:

AQUAEXCEL: http://www.aquaexcel.eu/

Video: http://vimeo.com/user25398383/videos

Strona programu „Horyzont 2020” http://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/

Komunikat Komisji Europejskiej, Bruksela, 9 października 2014