Komisja Polityki Spójności Terytorialnej (COTER) Komitetu Regionów spotkała się z Komisją Rozwoju Regionalnego (REGI) Parlamentu Europejskiego, by przedyskutować problemy i możliwości związane z wdrażaniem przyjętej w ubiegłym roku reformy polityki regionalnej UE. Do zasadniczych kwestii poruszonych przez przywódców lokalnych i regionalnych należały skomplikowane przepisy, stałe pomijanie wymiaru miejskiego, a także opóźnienia w uruchomieniu programów na lata 2014–2020.
Na wspólnym posiedzeniu komisji REGI i COTER 6 października przeprowadzono pierwszą wymianę poglądów na temat wdrażania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (ESIF) na lata 2014–2020. Nowe rozporządzenia w ich sprawie przyjęto po trzyletniej dyskusji, pod koniec 2013 r. Realizacja reform budzi mieszane uczucia wśród przywódców lokalnych i regionalnych, którzy je dozorują. „Nastał teraz gorący okres, gdy dobiegają końca negocjacje w sprawie umów o partnerstwie i programów operacyjnych” – stwierdził Marek Woźniak (PL/EPL), przewodniczący Komisji COTER i marszałek województwa wielkopolskiego. Nadszedł czas, by zadać pytanie o sposób wdrażania nowych instrumentów w państwach członkowskich w celu zapewnienia optymalnego podziału środków przeznaczonych na politykę spójności. Należy także pomóc beneficjentom w skuteczniejszym wykorzystaniu dostępnych środków”. Opinia na temat reformy była na ogół pozytywna. Sekretarz stanu i pełnomocnik kraju związkowego Saksonia-Anhalt przy rządzie federalnym Niemiec Michael Schneider (DE/EPL) zwrócił uwagę, że „polityka regionalna została ogólnie dobrze określona, a na jej programy zabezpieczono już środki”. Nawiązując do wspólnej grupy roboczej Komitetu Regionów i Parlamentu Europejskiego z 2008 r., zaproponował on „przywrócenie grupy ad hoc ds. polityki spójności w 2015 r., by opracować praktyczne propozycje skuteczniejszych programów i zmniejszyć wpływ biurokracji”.
Burmistrz Lizbony António Costa (PT/PES) wyraził rozczarowanie „brakiem przełożenia oficjalnych deklaracji Komisji Europejskiej na rzeczywistość w państwach członkowskich”. „Gminy nie wzięły odpowiedniego udziału w opracowywaniu portugalskiej umowy o partnerstwie – stwierdził – w związku z czym mają dostęp zaledwie do 10% z 800 mln EUR przeznaczonych na program lizboński. Jest to całkowicie sprzeczne z zasadami pomocniczości i wielopoziomowego sprawowania rządów”. Również przewodniczący Rady Miasta Gdynia i sprawozdawca KR-u w sprawie europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa Stanisław Szwabski (PL/EA) przedstawił postulat pełnego wdrożenia zasady partnerstwa: „Kodeks zapewni większą przejrzystość i lokalną odpowiedzialność, tym samym lepiej zaspokajając najpilniejsze potrzeby obywateli w terenie”. Podczas dyskusji zarówno António Costa, jak i burmistrz Delft Bas Verkerk (NL/ALDE) zwrócili uwagę na kontrast między deklarowaną troską o program rozwoju obszarów miejskich a realiami programowania funduszu. Co się tyczy terminowości, perspektywa opóźnienia nowych programów operacyjnych wzbudza coraz większe zaniepokojenie wśród przywódców lokalnych i regionalnych. Opóźnione przyjęcie reformy i budżetu UE, a także złożoność nowych przepisów mogą sprawić, że niektóre miasta i regiony rozpoczną nową fazę dopiero w drugiej połowie 2015 r. Dlatego też wiceprzewodniczący Rady Regionalnej Rodan-Alpy Bernard Soulage (FR/PES) podkreślił: „Między realiami w terenie a zapowiadanym sukcesem reformy istnieje rozdźwięk. Na przykład instrument zintegrowanych inwestycji terytorialnych jest tak złożony, że nawet tak duże obszary metropolitalne jak Wielki Lyon wahają się, czy do niego przystąpić”. Ponowił również apel o wsparcie zdolności inwestycyjnych miast i regionów: „Polityki regionalnej nie można uznać za dodatkowy wydatek, jest to inwestycja w przyszłość i w Europę”.
Członek Rady Okręgu Tandridge Gordon Keymer (UK/EKR) zakwestionował ideę zawartą w prognozie regionalnej OECD 2014, że fragmentacja samorządu lokalnego stanowi przeszkodę we wzroście gospodarczym: „Efektywność gospodarcza nie zależy od wielkości. Siłę samorządów lokalnych trzeba wzmacniać na wszystkich szczeblach, co oznacza również rozwój demokracji”.
Komitet Regionów
Komitet Regionów jest zgromadzeniem przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych UE ze wszystkich 28 państw członkowskich. Jego misją jest włączenie samorządów regionalnych i lokalnych oraz reprezentowanych przez nie społeczności w proces decyzyjny UE oraz informowanie ich o strategiach politycznych UE. Komisja Europejska, Parlament Europejski i Rada mają obowiązek zasięgania opinii Komitetu w odniesieniu do dziedzin polityki mających wpływ na regiony i miasta. Komitet może także wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości UE, jeśli uzna, że naruszone zostały jego prawa lub że jakiś akt prawny UE łamie zasadę pomocniczości bądź nie respektuje uprawnień władz lokalnych i regionalnych.
Komunikat Komitetu Regionów, Bruksela, 9 października 2014
