Europejski komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego László Andor z zadowoleniem przyjął osiągnięte dziś w Radzie UE ds. Zatrudnienia i Polityki Społecznej porozumienie dotyczące tzw. „ogólnego podejścia” do stworzenia europejskiej platformy w celu lepszego zapobiegania pracy na czarno i zniechęcania do niej. Platforma ma skupiać różne krajowe organy odpowiedzialne za egzekwowanie prawa, które walczą z pracą nierejestrowaną i jej nadzwyczaj szkodliwym oddziaływaniem na warunki pracy, uczciwą konkurencję oraz budżety publiczne. W kwietniu 2014 r. Komisja przedstawiła wniosek w sprawie utworzenia platformy (IP/14/387, MEMO/14/271, MEMO/14/272).

„Osiągnięte w Radzie porozumienie w sprawie ogólnego podejścia stanowi kolejny krok na drodze do urzeczywistnienia platformy. Praca na czarno jest poważnym wyzwaniem dla wszystkich państw członkowskich, pozbawia pracowników ochrony socjalnej i godziwych warunków pracy, osłabia uczciwą konkurencję przedsiębiorstw i zagraża stabilności finansów publicznych. Dlatego też ważne jest, by wszystkie państwa członkowskie aktywnie uczestniczyły w działaniach nowej platformy, zwłaszcza dlatego, że praca na czarno nie tylko jest problemem wewnętrznym, lecz ma także wymiar, który wykracza poza granice państwowe. Jednocząc siły, będziemy mogli lepiej walczyć z tą plagą”, powiedział komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego László Andor.

Platforma obejmowałaby wszystkie organy egzekwowania prawa zajmujące się zwalczaniem pracy nierejestrowanej, takie jak inspektoraty pracy i ochrony socjalnej oraz organy podatkowe i migracyjne, a także inne zainteresowane podmioty, w tym przedstawicieli pracodawców i pracowników na szczeblu UE. Wypełni ona pewną pustkę na szczeblu UE, gdzie dotychczas rzadko poruszano kwestię pracy nierejestrowanej, a dyskusje na ten temat odbywały się w sposób nieskoordynowany w różnych komitetach i grupach roboczych. Inicjatywa ta umożliwi bardziej efektywną współpracę podmiotów, które na co dzień mają do czynienia z pracą nierejestrowaną w praktyce.

Nowa platforma:

• będzie stanowić forum, na którym eksperci będą mogli wymieniać się informacjami i najlepszymi praktykami, rozwijając w ten sposób istniejące dotychczas ograniczone kontakty;
• umożliwi analizę krajowych i unijnych narzędzi służących rozwiązywaniu wspólnych problemów spowodowanych pracą nierejestrowaną oraz powiązanym z tym zjawiskiem pozorowanym samozatrudnieniem;
• zajmie się transgranicznymi aspektami problemu, na przykład przez rozważenie możliwych sposobów usprawnienia wymiany danych między krajowymi administracjami;
• wzmocni transgraniczną współpracę operacyjną w postaci np. wymian personelu i wspólnych inspekcji;
• opracuje wspólne zasady i wytyczne dotyczące prowadzenia inspekcji w celu zwalczania pracy nierejestrowanej;
• zwiększy świadomość problemu dzięki wspólnym działaniom, takim jak kampanie europejskie, oraz przyjęciu strategii regionalnych lub unijnych.

Kontekst

Pracę nierejestrowaną (pracę „na czarno”) definiuje się jako wszelką działalność zarobkową zgodną z prawem pod względem swojej natury, lecz niezgłoszoną organom publicznym, z uwzględnieniem różnic w systemach prawnych państw członkowskich. Pojęcie to zostało włączone do europejskiej strategii zatrudnienia, a od 2001 r. problem pracy nierejestrowanej jest podejmowany w wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia kierowanych do państw członkowskich. W badaniu Eurobarometru przeprowadzonym w 2013 r. co dziesiąty Europejczyk (11 proc.) zadeklarował, że w ostatnim roku dokonał zakupu towarów lub usług powstałych w wyniku pracy na czarno, zaś 4 proc. przyznało się do wykonywania takiej pracy (IP/14/298). Badanie ujawniło występowanie tego zjawiska w wielu różnych sektorach oraz wykazało istotne różnice między państwami członkowskimi.

W przedstawionym w kwietniu 2012 r. pakiecie dotyczącym zatrudnienia podkreślono, że przekształcenie pracy nieformalnej lub nierejestrowanej w legalne zatrudnienie może przyczynić się do zmniejszenia bezrobocia; zaznaczono też, że konieczne jest usprawnienie współpracy pomiędzy państwami członkowskimi.

W połowie 2013 r. Komisja przeprowadziła pierwszy etap konsultacji z przedstawicielami pracodawców i pracowników na szczeblu UE na temat możliwych przyszłych działań Unii mających na celu zacieśnienie współpracy między krajowymi organami egzekwowania prawa (IP/13/650). Drugi etap konsultacji odbył się na początku 2014 r. W obu przypadkach partnerzy społeczni stwierdzili, że działania na szczeblu UE przyniosą wartość dodaną w stosunku do wysiłków podejmowanych na szczeblu krajowym.

W rezolucji z dnia 14 stycznia Parlament Europejski wskazał na potrzebę ściślejszej współpracy inspektoratów pracy i zwiększenia ich skuteczności w zwalczaniu pracy nierejestrowanej.

Dodatkowe informacje:

Wideo – Praca nierejestrowana: błędne koło

Badanie Eurobarometru na temat pracy nierejestrowanej w UE

Strona internetowa komisarza László Andora

Komisarz László Andor na Twitterze:

Zaprenumeruj bezpłatny elektroniczny biuletyn informacyjny Komisji Europejskiej na temat zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego

Komunikat Komisji Europejskiej, Bruksela, 16 października 2014