Komisja Europejska poinformowała Google o swojej wstępnej opinii, że spółka naruszyła zasady konkurencji i nadużyła swojej pozycji dominującej nakładając ograniczenia na producentów urządzeń z systemem Android i operatorów sieci komórkowych.

Komisja przedstawiła swoją wstępną opinię, zgodnie z którą Google wprowadził strategię dotyczącą urządzeń mobilnych, aby zachować i wzmocnić swoją dominującą pozycję na rynku wyszukiwarek internetowych. Po pierwsze, takie praktyki oznaczają, że usługa Google Search jest preinstalowana jako domyślna bądź jedyna wyszukiwarka na większości działających na systemie Android urządzeń mobilnych, które sprzedaje się w Europie. Po drugie, uniemożliwiają one konkurencyjnym wyszukiwarkom dostęp do rynku poprzez przeglądarki i systemy operacyjne innych firm. Ponadto szkodzą one konsumentom ze względu na zahamowanie konkurencji i ograniczenie innowacji w szerzej pojętym obszarze urządzeń ruchomych.

Komisja przedstawiła swoje obawy w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń, skierowanym do Google'a i jego spółki matki, Alphabet. Samo pisemne zgłoszenie zastrzeżeń nie przesądza o wnioskach, do jakich doprowadzi postępowanie wyjaśniające.

Komisarz Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, stwierdziła: Konkurencyjny sektor mobilnego Internetu staje się coraz ważniejszy dla europejskich konsumentów i przedsiębiorstw. W oparciu o dotychczas prowadzone postępowanie, uważamy, że swoim zachowaniem Google narusza unijne zasady ochrony konkurencji, ograniczając konsumentom dostęp do aplikacji mobilnych i hamując innowacyjność. Zasady te dotyczą wszystkich działających w Europie przedsiębiorstw. Google ma szansę wykazać Komisji, że jest inaczej.

Smartfony i tablety odpowiadają już dziś za ponad połowę światowego przepływu danych w Internecie. Około 80 proc. inteligentnych urządzeń przenośnych używa rozwijanego przez Google systemu Android. Google udziela bowiem licencji na swój mobilny system operacyjny Android innym producentom urządzeń mobilnych.

W kwietniu 2015 r. Komisja wszczęła postępowanie w sprawie stosowanych przez Google praktyk w zakresie systemu operacyjnego Android i aplikacji dla tego systemu. Na obecnym etapie Komisja bierze pod uwagę fakt, że Google ma dominującą pozycję na rynku wyszukiwarek internetowych, sklepów z aplikacjami dla systemu Android imogących zostać objętych licencją inteligentnych mobilnych systemów operacyjnych. Udział Google w każdym z tych rynków w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) wynosi ponad 90%.

W wydanym dziś pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń Komisja zarzuca koncernowi naruszenie unijnych zasad ochrony konkurencji poprzez

Komisja jest zdania, że te praktyki biznesowe mogą doprowadzić do dalszej konsolidacji dominującej pozycji Google na rynku wyszukiwarek internetowych. Obawia się też, że owe praktyki utrudniają konkurencyjnym przeglądarkom rywalizację z Google Chrome, a także hamują rozwój systemów operacyjnych opartych na otwartym kodzie źródłowym Androida i ograniczają możliwość rozwoju nowych aplikacji i usług, które mogłyby one oferować.

Zgodnie ze wstępną opinią Komisji cierpią na tym konsumenci, ponieważ nie mają najszerszego możliwego wyboru, a opisywane praktyki ograniczają innowacyjność.

Zastrzeżenia Komisji

Licencjonowanie zamkniętych aplikacji spółki Google

Śledztwo Komisji dowiodło, że preinstalowanie na swoich urządzeniach Play Store, należącego do Google sklepu z aplikacjami dla Androida, jest dla producentów ważne z handlowego punktu widzenia. W ramach swoich umów z producentami sprzętu Google uzależniło udostępnienie licencji Google Play na urządzeniach z systemem Android od preinstalowania usługi Google Search i ustawienia jej jako domyślnej wyszukiwarki. W wyniku tych działań na większości urządzeń mobilnych sprzedawanych w ramach państw EOG konkurencyjnym wyszukiwarkom nie udaje się uzyskać statusu domyślnych. Spadła także motywacja producentów do preinstalowania aplikacji do wyszukiwania, a konsumentów do ich pobierania.

W umowach z producentami Google wymagało także preinstalowania swojej przeglądarki mobilnej Chrome, w zamian za licencję na Play Store albo Google Search. Spółka Google zadbała również o to, aby jej przeglądarkę preinstalowano na znacznej większości urządzeń sprzedawanych w EOG. Przeglądarki są istotnym źródłem zapytań na urządzeniach mobilnych. Zmniejszająca się motywacja producentów do preinstalowania przeglądarek, a konsumentów do ich pobierania ma negatywny wpływ na konkurencję wśród wyszukiwarek i przeglądarek mobilnych.

Antyfragmentacja

Android to system operacyjny o otwartym kodzie źródłowym, co oznacza, że może być dowolnie wykorzystywany i rozwijany przez każdego do stworzenia zmodyfikowanego mobilnego systemu operacyjnego (nazywanego „forkiem Androida”). Jeśli producent chce preinstalować na którymś ze swoich urządzeń zamknięte aplikacje spółki Google, w tym Google Play Store i Google Search, wymaga ona od niego zawarcia umowy o „antyfragmentacji” (ang. anti-fragmentation), zgodnie z którą producent zobowiązuje się, że nie będzie sprzedawać urządzeń pracujących na forkach Androida.

Zachowanie Google ma bezpośredni wpływ na konsumentów. Spółka uniemożliwia im dostęp do innowacyjnych inteligentnych urządzeń mobilnych opartych o alternatywne, potencjalnie lepsze, wersje systemu operacyjnego Android. Komisja znalazła na przykład dowód na to, że zachowanie Google uniemożliwiało producentom sprzedaż inteligentnych urządzeń mobilnych opartych o konkurencyjny fork Androida, który miał potencjał, by stać się godną uwagi alternatywą dla promowanego przez Google'a systemu. W ten sposób Google zablokowało swoim konkurentom istotny sposób wprowadzania na rynek aplikacji i usług, w szczególności wyszukiwarek, które mogłyby być preinstalowane na forkach Androida.

Wyłączność

W zamian za preinstalowanie wyłącznie wyszukiwarki Google, spółka zaoferowała producentom smartfonów i tabletów oraz operatorom sieci komórkowych znaczne zachęty finansowe.

Google zmniejszyło więc motywację producentów i operatorów sieci komórkowych do preinstalowania wyszukiwarek konkurentów na oferowanych przez siebie urządzeniach. Komisja posiada dowody na to, że warunek dotyczący wyłączności wpływał na to, czy dany producent lub operator sieci komórkowej preinstalował wyszukiwarki konkurentów Google.

Kontekst

Więcej szczegółów można znaleźć w niniejszym dokumencie (dostępnym w języku angielskim).

Omawiane dochodzenie prowadzone jest niezależnie od prowadzonego przez Komisję formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie naruszania unijnych zasad ochrony konkurencji w EOG w zakresie m.in.: uprzywilejowanego traktowania świadczonych przez Google wyspecjalizowanych usług wyszukiwania w wynikach wyszukiwania, domniemanego kopiowania zawartości stron internetowych konkurentów (ang. scraping), wyłączności na reklamę oraz nieuzasadnionych ograniczeń nakładanych na reklamodawców.

Kontekst postępowania

Artykuł 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) zakazuje nadużywania pozycji dominującej mogącej wpływać na handel i uniemożliwiać lub ograniczać konkurencję. Zasady wdrożenia tego postanowienia określono w rozporządzeniu o ochronie konkurencji (rozporządzenie Rady nr 1/2003), które może być stosowane przez Komisję i krajowe organy ds. konkurencji państw członkowskich UE.

Komisja podjęła dziś decyzję o objęciu postępowaniem w sprawie systemu Android firmy Google także jej spółki matki, Alphabet. Inc., założonej już po wszczęciu pierwotnego postępowania w tej sprawie. Streszczone powyżej pisemne zgłoszenie zastrzeżeń jest skierowane zarówno do Google, jak i Alphabet Inc.

Pisemne zgłoszenie zastrzeżeń to formalny krok w postępowaniach wyjaśniających prowadzonych przez Komisję w związku z przypadkami możliwego naruszenia unijnych zasad ochrony konkurencji. Komisja pisemnie informuje zainteresowane strony o podniesionych przeciwko nim zarzutach. Adresaci mają prawo wglądu do dokumentów znajdujących się w aktach postępowania Komisji, mogą udzielać odpowiedzi na piśmie oraz przedstawić wniosek o złożenie ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym w obecności przedstawicieli Komisji i krajowych organów ds. konkurencji. Jako że Komisja podejmuje ostateczną decyzję dopiero wówczas, gdy strony skorzystały z przysługującego im prawa do obrony, skierowanie pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń nie przesądza o wnioskach, do jakich doprowadzi postępowanie wyjaśniające.

Nie istnieje ustawowy termin zakończenia przez Komisję postępowania wyjaśniającego w sprawie zachowań antykonkurencyjnych. Czas trwania takiego postępowania zależy od wielu czynników, m.in. złożoności sprawy, stopnia współpracy zainteresowanych przedsiębiorstw z Komisją oraz korzystania z prawa do obrony.

Więcej informacji w języku angielskim można znaleźć na stronie Komisji poświęconej konkurencji, w ogólnodostępnym rejestrze spraw, pod numerem sprawy 40099.