Ochrona konkurencji: Komisja publikuje sprawozdanie końcowe z badania sektora handlu elektronicznego

W sprawozdaniu końcowym Komisji Europejskiej z badania sektora handlu elektronicznego wskazane zostały praktyki handlowe, które mogą wpłynąć na ograniczenie konkurencji. Dzięki temu Komisja będzie mogła skupić się na egzekwowaniu zasad ochrony konkurencji UE na rynkach handlu elektronicznego. Co więcej, badanie skłoniło już niektóre firmy do wprowadzenia zmian w swoich praktykach biznesowych.

Margrethe Vestager, europejska komisarz odpowiedzialna za politykę konkurencji, stwierdziła: Niektóre praktyki stosowane przez przedsiębiorstwa odnośnie do rynków handlu elektronicznego mogą wpłynąć na ograniczenie konkurencji, niesłusznie ograniczając sposób, w jaki produkty mogą być rozprowadzane na obszarze UE. Znajduje to potwierdzenie w naszym sprawozdaniu. Takie ograniczenia mogą wpływać na ograniczenie wyboru konsumentów oraz zapobiegać niższym cenom w internecie. Mając na uwadze dobro konsumentów uważamy jednak, że istnieje potrzeba znalezienia równowagi pomiędzy interesami zarówno sprzedawców detalicznych działających w internecie, jak i tych prowadzących sklepy stacjonarne. Nasze wnioski pomogą nam skupić się na egzekwowaniu reguł konkurencji UE na rynkach handlu elektronicznego.

Jednym z głównych celów strategii jednolitego rynku cyfrowego Komisji jest zagwarantowanie konsumentom i przedsiębiorstwom lepszego dostępu do towarów i usług. Badanie sektora handlu elektronicznego uzupełnia wnioski ustawodawcze Komisji w tym obszarze. Badanie zostało przeprowadzone, aby umożliwić Komisji stwierdzenie ewentualnych problemów w zakresie konkurencji na europejskich rynkach handlu elektronicznego.

Opublikowane dzisiaj sprawozdanie przedstawia ostateczne ustalenia Komisji, uwzględniające komentarze otrzymane po opublikowaniu wstępnego sprawozdania we wrześniu 2016 r., oraz w dużej mierze potwierdzające zawarte w nim wnioski.

Informacje zebrane w toku badania sektorowego umożliwią Komisji egzekwowanie reguł UE przeciwdziałających praktykom ograniczającym konkurencję na rynkach handlu elektronicznego, a w tym wszczynanie kolejnych postępowań wyjaśniających w zakresie praktyk ograniczających konkurencję. Już w lutym 2017 r. Komisja wszczęła trzy odrębne postępowania wyjaśniające dotyczące praktyk cenowych mogących ograniczać konkurencję w zakresie zakwaterowania wakacyjnego, dystrybucji gier komputerowych oraz konsumenckich urządzeń elektronicznych.

Co więcej, badanie sektorowe skłoniło przedsiębiorstwa do dobrowolnego wprowadzenia zmian w swoich praktykach handlowych. Może to ułatwić konsumentom internetowy zakup produktów z innych państw, jak również umożliwić im czerpanie korzyści z niższych cen oraz większego wyboru sprzedawców detalicznych. Komisja z zadowoleniem odnotowała, że przesiębiorstwa działające w przemyśle odzieżowym (Mango (należące do przedsiębiorstwa Punto Fa), Oysho i Pull & Bear (należące do przedsiębiorstwa Inditex) oraz Dorothy Perkins i Topman (należące do przedsiębiorstwa Arcadia), jak również w innych sektorach detalicznych (producent ekspresów do kawy De Longhi oraz producent sprzętu fotograficznego Manfrotto) wprowadziło zmiany w swoich praktykach.

Zapewnienie spójnej interpretacji reguł konkurencji UE odnośnie do praktyk biznesowych związanych z handlem elektronicznym ma szczególne znaczenie dla przedsiębiorstw, kiedy opracowują one swoje strategie dystrybucji na terenie UE. W tym celu Komisja poszerzy dialog z krajowymi organami ds. konkurencji w ramach europejskiej sieci konkurencji dotyczący egzekwowania kwestii związanych z handlem elektronicznym. Zwiększone egzekwowanie zasad konkurencji UE przez Komisję będzie również stanowić źródło wskazówek dotyczących konkretnych praktyk związanych z handlem elektronicznym dla zainteresowanych podmiotów. 

Główne ustalenia

Dobra konsumpcyjne

Sprawozdanie potwierdza, że rozwój handlu elektronicznego w ostatnich 10 latach, a zwłaszcza przejrzystość cenowa w internecie oraz konkurencja cenowa, miały znaczący wpływ na strategie dystrybucji przedsiębiorstw oraz na zachowanie konsumentów. Ostateczne wyniki badania sektorowego wykazały następujące najbardziej typowe trendy rynkowe:

• W ciągu ostatnich 10 lat duża część producentów zdecydowała się na bezpośrednią sprzedaż swoich produktów konsumentom za pomocą internetowych sklepów detalicznych, tym samym konkurując w coraz większym stopniu z własnymi niezależnymi dystrybutorami.

• Producenci częściej wykorzystują systemy dystrybucji selektywnej, w których produkty mogą być sprzedawane jedynie przez wybranych, autoryzowanych sprzedawców, co daje im lepszą kontrolę nad swoimi sieciami dystrybucji, zwłaszcza jeśli chodzi o jakość dystrybucji, ale również cenę.

• W celu uzyskania lepszej kontroli nad dystrybucją produktów częściej stosowane są ograniczenia umowne. W zależności od modelu biznesowego i strategii ograniczenia te mogą występować w różnych formach, na przykład jako ograniczenia cenowe, zakazy platformowe, ograniczenia dotyczące stosowania narzędzi do porównywania cen oraz wykluczenie z sieci dystrybucyjnych podmiotów działających tylko w internecie.

Stosowanie części z tych praktyk może być uzasadnione, na przykład jeżeli wykorzystuje się je, aby poprawić jakość dystrybucji produktów. Niektóre z nich mogą jednak nadmiernie utrudniać konsumentom czerpanie korzyści z większego wyboru produktów oraz niższych cen oferowanych przez handel elektroniczny, a tym samym wymagać działania Komisji w celu zapewnienia zgodności z zasadami konkurencji UE.

Treści cyfrowe

Wyniki badania sektorowego potwierdzają, że dostępność licencji właścicieli praw autorskich ma zasadnicze znaczenie dla konkurencji na rynku treści cyfrowych.

Sprawozdanie sugeruje, że niektóre praktyki licencyjne mogą utrudniać powstawanie nowych internetowych modeli biznesowych oraz usług. Oceniając tego typu praktyki licencyjne na podstawie reguł konkurencji UE, należy jednak brać pod uwagę cechy charakterystyczne przemysłu treści cyfrowych.

Jednym z najważniejszych ustaleń badania sektorowego było stwierdzenie, że ponad 60 proc. dostawców treści cyfrowych biorących udział w badaniu podlega obowiązkowi blokowania geograficznego wynikającemu z umów z właścicielami praw.

Dostawcy treści cyfrowych mogą stosować blokowanie geograficzne z obiektywnie uzasadnionych powodów, takich jak podatek VAT lub niektóre przepisy prawa dotyczące interesu publicznego. Komisja przedstawiła już propozycję przepisów, które mają zagwarantować, że konsumenci, pragnący zakupić towary i usługi w innym kraju UE, przez internet lub osobiście, nie będą dyskryminowani pod względem dostępu do ceny, warunków sprzedaży i warunków płatności, chyba że jest to obiektywnie uzasadnione z konkretnych powodów. Komisja przedstawiła również propozycję modernizacji prawa autorskiego UE, aby znacznie zwiększyć transgraniczny dostęp do zawartości audiowizualnej w internecie przy jednoczesnym uwzględnieniu, że terytorialne zarządzanie prawami odgrywa ważną rolę w modelu finansowania europejskiego sektora audiowizualnego. Obydwa wnioski są obecnie przedmiotem negocjacji w Parlamencie Europejskim i Radzie.

Wszelkie egzekwowanie zasad konkurencji w odniesieniu do blokowania geograficznego musiałyby być oparte na indywidualnej ocenie każdego przypadku, co obejmowałoby również analizę ewentualnego uzasadnienia stwierdzonych ograniczeń.

Kontekst

Komisja zainicjowała badanie sektora handlu elektronicznego w maju 2015 r. w ramach strategii jednolitego rynku cyfrowego. W trakcie badania Komisja zgromadziła informacje z blisko 1 900 przedsiębiorstw sprzedających towary konsumpcyjne i treści cyfrowe w internecie oraz przeanalizowała około 8 tys. porozumień dystrybucyjnych oraz licencyjnych.

Pełne sprawozdanie można znaleźć tutaj. MEMO/17/1262.

Dokument roboczy zawierający wstępne ustalenia dotyczące blokowania geograficznego został opublikowany przez Komisję w marcu 2016 r. We wrześniu 2016 r. opublikowano również wstępne sprawozdanie przedstawiające wstępne ustalenia Komisji na ten temat. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej poświęconej badaniu sektorowemu. 

Komunikat prasowy Komisji Europejskiej, IP/17/1261, Bruksela, 10 maja 2017 r.