Robert Schuman

(1886-1963)

Europa nie powstanie od razu ani w całości: będzie powstawała przez konkretne realizacje, tworząc najpierw rzeczywistą solidarność.

Deklaracja Schumana, 9 maja 1950

Robert Schuman był francuskim politykiem, prawnikiem i jednym z głównych architektów powojennej integracji europejskiej. Urodził się 29 czerwca 1886 roku w Luksemburgu
w rodzinie o francusko-niemieckich korzeniach. Dzięki dwujęzycznemu wychowaniu Schuman od najmłodszych lat rozumiał zarówno francuską, jak i niemiecką kulturę, co później odegrało kluczową rolę w jego działalności politycznej. Schuman studiował prawo
w Niemczech i Francji, a po zakończeniu studiów osiedlił się w Alzacji, regionie, który przez lata zmieniał przynależność między Francją a Niemcami. Jego kariera polityczna rozpoczęła się po I wojnie światowej, gdy w 1919 roku został wybrany do francuskiego Zgromadzenia Narodowego jako przedstawiciel Lotaryngii. W czasie II wojny światowej Schuman był aktywny w ruchu oporu, sprzeciwiając się niemieckiej okupacji. Aresztowany przez Gestapo, zdołał uciec i ukrywał się aż do końca wojny.

Po wojnie Schuman odgrywał kluczową rolę w polityce francuskiej, pełniąc funkcje ministra finansów, premiera oraz ministra spraw zagranicznych. Jako zwolennik pojednania europejskiego, dążył do budowy trwałego pokoju na kontynencie, zbliżając do siebie dawnych wrogów – Francję i Niemcy. Najważniejszym osiągnięciem Schumana była jego deklaracja z 9 maja 1950 roku, znana jako Deklaracja Schumana. Dokument ten zaproponował stworzenie wspólnej instytucji nadzorującej produkcję węgla i stali w Europie, co miało zapobiec przyszłym konfliktom zbrojnym między państwami. W rezultacie tej inicjatywy powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), która stała się pierwszym krokiem do integracji gospodarczej i politycznej, a ostatecznie doprowadziła do powstania Unii Europejskiej. Plan Schumana został opracowany przez innego działacza Jeana Monneta – francuskiego urzędnika Ligii Narodów. Projekt był przez niego opracowany już za czasów II Wojny Światowej.

Jak sam Monnet wspominał:

„Potrzebowałem kogoś, kto miał władzę i miałby odwagę się nią posłużyć, żeby niespodziewanie wprowadzić tak wielką zmianę”.

Taka okazja nadarzyła się 5 lat po zakończeniu wojny. Monnet przedstawił swój pomysł Schumanowi. Spadł on na podatny grunt i wkomponował się w wartości i idee, w które wierzył Lotaryńczyk. Schuman wierzył, że można zbudować wolną od konfliktów Europę, którą powinno zacząć się budować od pojednania francusko-niemieckiego.

Podczas wygłaszania Deklaracji mówił:

Europa nie powstanie od razu ani w całości: będzie powstawała przez konkretne realizacje, tworząc najpierw rzeczywistą solidarność. Zgromadzenie narodów europejskich wymaga, by usunięta została odwieczna wrogość Francji i Niemiec: podjęte działanie musi w pierwszym rzędzie dotyczyć Francji i Niemiec. Nie da się ukryć, że integracja Europy jest ogromnym
i trudnym dziełem, którego dotychczas nie próbowano podjąć. Wymaga ono całkowitej zmiany stosunków między państwami europejskimi, a w szczególności między Francja i Niemcami. To właśnie dzieło podejmujemy wspólnie, opierając się na całkowitej równości, we wzajemnym poszanowaniu i zaufaniu, mimo że nasze pokolenie zaznało w najwyższym stopniu cierpienia i nienawiści.

Schuman poświęcił resztę życia idei jedności europejskiej. W latach 1958–1960 pełnił funkcję przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Wielu mówiło o nim święty, był mocno wierzącym katolikiem, w 2021 roku Papież Franciszek podpisał dekret na mocy którego Schumanowi przysługuje tytuł Czcigodnego Sługi Bożego. W 1962 roku otrzymał tytuł Ojca Europy za swoje zasługi na rzecz integracji kontynentu. Zmarł 4 września 1963 roku w Scy-Chazelles we Francji, pozostawiając po sobie dziedzictwo jako pionier integracji europejskiej, symbolizujący pokój i współpracę ponad podziałami narodowymi. Dzięki swojej wizji i determinacji, Schuman uważany jest za jednego z najważniejszych architektów nowoczesnej Europy, a dzień jego deklaracji, 9 maja, obchodzony jest obecnie jako Dzień Europy.

Fot:www.europeana.eu